De conclusie dat een combinatie van meerdere gewassen op één akker positieve effecten heeft, is niet nieuw. Wetenschappers trokken al eerder deze conclusie. Met het onderzoek wilden we vooral deze conclusies in de praktijk in Burkina Faso aantonen. ODS, ADE en Woord en Daad ondersteunen al enkele jaren maïsboeren in het zuiden en westen van Burkina Faso via het Fair Maize programma.
Regeneratieve landbouw
Fair Maize ondersteunt de boeren met inhoudelijke trainingen, goed zaaigoed en (kunst)mest en gewasbeschermingsmiddelen. Tegelijk werken we toe naar een regeneratieve landbouw. Dat wil zeggen dat we streven naar een landbouw die een positieve bijdrage levert aan het ecosysteem en we geen roofbouw op de schepping plegen. Voor kleinschalige boeren in Burkina Faso is dat een grote uitdaging. Hun gezinnen zijn elke dag afhankelijk van wat het land opbrengt. Tegelijk is het daarmee extra belangrijk om de schepping goed te beheren. Uitgeputte landbouwgrond levert de boeren niets meer op.
Traditioneel verbouwen de boeren één gewas op een veld, net als vaak in Nederland. We nodigden INERA, een onderzoeksinstituut uit Burkina Faso, uit om een onderzoek te doen naar mengteelt. De afgelopen twee seizoenen experimenteerden we op vier demonstratievelden met een combinatie van maïs, soja en cowpeas. Soja was voor de boeren een nieuw gewas, maar dit gewas heeft positieve effecten op de bodemvruchtbaarheid. Zo legt soja stikstof vast in de bodem, waar maïs van profiteert. Ook kunnen rijen soja tussen de maïs de verspreiding van ziekten en plagen vertragen.
Demonstratieveld
Elk demonstratieveld werd in vier gelijke delen van 400 vierkante meter verdeeld. Op die kleine percelen onderzochten we vier verschillende opstellingen. Op het eerste veld zaaiden we maïs. Na de maïsoogst zaaiden we soja op hetzelfde perceel. Op het tweede perceel zaaiden we eerst soja. Na de sojaoogst verbouwden we maïs op deze akker. Op het derde perceel zaaiden we maïs en soja in stroken naast elkaar. Op het vierde perceel verbouwden we cowpeas.
Gedurende de seizoenen ondersteunden we de modelboeren met training. Ook nodigden we boeren uit de omgeving uit om de resultaten te bekijken. We keken onder andere naar verandering in de bodemkwaliteit en de opbrengst van de gewassen. In totaal bezochten 95 boeren de demovelden om te leren over mengteelt.
Grotere oogst, meer inkomen
Op beide punten was het onderzoek een succes. De resultaten ondersteunen de eerder getrokken conclusies dat mengteelt een positief effect heeft. Op de akkers waar we alleen maïs of alleen soja zaaiden en na het seizoen van gewas wisselden, kwam de opbrengst voor maïs uit op 6.366 kilo per hectare. Voor soja kwam de oogst uit op gemiddeld 2.235 kilo per hectare. De percelen waar we de gewassen gelijktijdig in stroken zaaiden leverden gemiddeld 6.218 kilo maïs en 2.194 kilo soja per hectare op. De gemiddelde maïsopbrengst van boeren in Burkina Faso logt rond de 2.000 kilo per hectare. Het perceel met cowpeas bracht gemiddeld 1.340 kilo per hectare op.
Hoewel de opbrengst van de strokenteelt iets lager uitvalt, heeft deze teeltmethode andere voordelen. De sojaplanten zijn laag en bedekken een groot deel van de grond. De wortels van de sojaplant houden de grond beter vast. Daardoor is een akker waar soja en maïs samen verbouwd worden minder gevoelig voor erosie. De wortels houden de vruchtbare grond vast, ook tijdens stevige regenbuien. Ook lopen boeren minder risico op oogstverlies als één van de gewassen een slecht jaar heeft.
